Denizcilikte “denize adam düştü” kelimeleri ile belirtilen ve İngilizcede de “man over board” olarak ifade edilen bu durum aslında çok önemsenmeyen güvenlik konularındandır. Belki bir kez bile başınıza gelmemiş olabilir ancak bir kez bu durum başınıza geldiğinde hazırlıklı olmalısınız. Denize bir mürettebat ya da misafiriniz seyir halindeyekn düşerse ne yapacağınızı biliyor musunuz? Bununla ilgili bir hazırlığınız var mı? Bu yazımızda denize adam düşmesi konusunu paylaşıyoruz ve denize adam düşmesi durumunda yapılacak basit manevraları ele alıyoruz.
Her teknenin denize adam düştü manevrası için bir aciliyet tatbikatı olmalı ve bunu belirli dönemlerde tekrarlamalıdır. Birini denizden tekneye almak, öyle son anda kitaba bakarak yapılacak bir iş değildir.
İlk yapılacak hareket denize düşen kişiye tutunacağı havuzluk minderi, can simidi gibi, yüzer herhangi bir şey atmak olmalıdır. Bu hem kazazedeyi su üstünde kalma konusunda destekleyecek hem de kazazedenin yerini daha net bir şekilde görebilmek adına önemlidir. Pusula rotasını aklınızda tutarak bir kronometreyi başlatın veya yüksek sesle saymaya başlayın. Mümkünse birisini kazazededen gözünü ayırmaması ve sürekli koluyla işaret etmesi için görevlendirin. GPS’inizdeki MOB (man overboard – denize adam düştü) düğmesine basın.
Tekneyi hızla ters yöne döndürüp karşıt pusula rotasına sokun, saniyeleri not edin ve aynı sayıyı bulana kadar saymaya başlayın. Böylece denize düşenin çok yakınına kadar yaklaşmış olursunuz. GPS’iniz varsa, o sizi daha doğru olarak yönlendirecektir. Ne kadar çabuk geri dönerseniz o kadar iyidir. Kazazedeyi bir kez gözden kaçırırsanız kurtarma şansınız önemli ölçüde azalır.
Geri dönmenin çeşitli yolları vardır ama mükemmel olanı yoktur. Yelkenli bir teknede, o sıra ne yöne gidiyorsanız gidin rotayı derhal apaz rotasına değiştirmeyi tercih edebilirsiniz. Sonra dar apaz bir seyirle sudaki kişiyi rüzgar altında bırakacak şekilde geri döner ve kazazedenin sallanan bir iskota halatı yakalama şansı olması için son anda ön yelkeni boşlayabilirsiniz.
Bir motoryattaysa derhal yaklaşık 60 derece iskeleye veya sancağa döner ve sonra doğrudan karşıt rotaya geçilebilir. (Williamson Dönüşü.)
Eğer uzun halatlı bir canaskısı şamandıranız varsa denize atın ve kazazede şamandırayı yakalayıp bağlanana kadar daireler çizin. Sonra yelkenlerinizi indirin veya motorunuzu boşa alın ve yavaşça kişiyi tekneye çekin. Sudaki kişi pervanelere yaklaşınca motoru kapatın.
Birini sudan çekmek, kıçta basamaklar olsa bile genellikle çok zordur. Vinçle kazazedeyi vardavela tellerinden aşırabilmek için güverteden 3 metre yüksekte mandara bağlı dörtlü bir makara ve palanga sistemine ihtiyacınız olabilir. Başka hiçbir çareniz yoksa, yapılabilecek şey suya (bir ucu koçboynuzuna diğer ucu vince bağlı) bir miktar halat salarak kazazedenin ona tutunması/binmesi ve vinç yardımı ile yavaşça yukarı çekilmesidir.
Bir kimseyi tekneye geri almanın birçok yolu vardır ama bunlar her tekneye özeldir; iyice düşünülmeli, denenmeli ve önceden iyice çalışılmalıdırlar. Ayrıca bir filikanın, özellikle şişme botun oynayabileceği rolü de görmezden gelmemek lazımdır.
