Denizcilik terimlerinden “ana yelken” kelimesinin anlamı, ne demek olduğunu bu yazımızda öğrenebilir, ana yelken kelimesi ile ilgili açıklamaları okuyabilirsiniz.
ANA YELKEN: Herhangi bir yelkenli teknenin temel yelkenine ana yelken denilmektedir. Seren armalı bir teknede ana direkte en alta çekili olan ve en büyük yelkendir.
Milattan sonra 3. yüzyıldan kalma Roma mozaik ve seramiklerinden anlaşıldığı üzere, Avrupa’da kullanılmış ilk ana yelkenlerde, bunların üst ucunu direğin tepesinden açan açavela donanımı vardı. Bu arma uzun yıllar boyunca Hollanda ve Kuzey Denizi’nde kullanımda kalmış, daha sonra 15. yüzyılda yerini giz ve bumbaya bırakmıştır. Akdeniz’de ise benzer bir geçiş ile latin yelken ortaya çıkmıştır. İki kişi ile bile kolayca idare imkânı sağlayan açavela donanımlı yelkenlere ise, İngiltere’nin Thames Nehri’ndeki bazı teknelerde olduğu gibi, günümüzde halen rastlamak mümkündür.
Eski tip, giz ve bumbalı yelken taşıyan teknelerde, ana yelkenin alt kısmı bumba üzerine geçirilmiş değildi ve sadece ön yaka ile ıskota yakasından bumba ya tutturulmuştu. İngiltere Thames Nehri’nde kullanılan bazı balıkçı teknelerinde ise ana yelkeni tutan çok uzun bir giz vardı ve bumba yoktu. Bu tip yelkende güngörmez yakasının birkaç yerine tutturulmuş makaralardan teknenin arka kısmına gelen V kota ile yelken kontrol edilirdi. 8. yüzyıl sonlarından itibaren Bermuda’daki bir çeşit yelkenli teknede kullanılmaya başlanan ana yelkende ise hiç giz yoktu ve yelken uzun bir direk ile bumba üzerinde tam bir üçgen biçiminde idi. Günümüzde çok yaygın olarak kullanılan bu yelken tipinin ilk versiyonunda, bumba hemen hemen orsa yakası ile aynı uzunlukta idi. 20. yüzyılın başlarında bu yelkenin daha sofistike bir modeli Avrupa’da yarış yatlarında kullanılmaya başlandı. Zamanla gelişen bu yelken sonuçta orsa, alt yaka oranı yaklaşık 4:1 olan dar ve uzun bir yelkene dönüştü. Günümüzde Bermuda ana yelken olarak bilinen bu tip yelken artık tüm gezi ve yarış yatlarında kullanılmaktadır.
