Kısa adı “GMDSS” olarak bilinen Küresel Deniz Tehlike ve Güvenlik Sistemi, Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün (IMO / International Maritime Organization), denizde tehlike ve emniyet konusunda oluşturduğu uluslararası haberleşme sistemidir.
GMDSS dünya çapında yürürlüğe girmeden önce gemiler, tehlike ve emniyet çağrılarına ayrılmış frekansları dinlemeye, tehlikede bulunan ve yardım isteyen bir gemiye süratle ulaşmaya mecburdular. GMDSS, gelişen uydu haberleşme teknolojisini de kullanarak, bulunulan bölge ve meteorolojik şartlar ne olursa olsun yeryüzündeki her noktadan, “sesli çağrıya gerek olmaksızın otomatik olarak” yardım çağrılarının ve tehlike uyarılarının gönderilmesini ve alınmasını sağlamaktadır.
Şubat 1999’dan itibaren çalışmaya başlayan GMDSS, arama kurtarma operasyonlarının (yardım çağrısı, tehlikedeki geminin yerinin saptanması, yardımın ulaşması…) Eşgüdümlü ve gecikmeksizin, en kısa sürede başlatılıp bitirilmesi esasına dayanmaktadır. Gemi, tehlike durumunu doğrudan karadaki arama kurtarma birimlerine bildirmede uluslararası sularda seyredecek gemilerin sistemin öngördüğü yükümlülükleri yerine getirmeleri gerekmektedir. Uluslararası sularda seyreden 300 groston ve üzerindeki yükleri ile 12’den fazla yolcu taşıyan gemiler bu kapsamdadır.
GMDSS kapsamı dışı ve sadece ulusal sularda çalışacak gemilerin bağlı olacakları, o ülkenin denizcilik otoritesi belirler. Türkiye karasuları içinde seyreden tüm tonajlarda) şimdilik GMDSS kapsamı yükümlülüğü yoktur.
GMDSS Haberleşmesinde Kullanılan Cihazlar ve Sistemler:
• DSC:
Gemiden gemiye, gemiden kıyıya ve kıyıdan gemiye haber alma için (VHF/MF/HF frekanslarında) DSC’yi kullanarak formatı önceden belirlenmiş bir tehlike sinyalini otomatik ve yazılı olarak gönderen ve GPS gibi mevki bildiren bir alıcıya bağlıysa mevki de belirterek yardım çağıran cihaz,
• EPIRB:
Deniz aracının tanıtma işaretlerini yayımlayarak yerinin bulunmasını sağlayan telsiz vericisi,
• COSPAS-SARSAT:
EPIRB sinyalleri için kullanılan uluslararası uydu sistemi.
• SART cihazı:
Tehlikedeki kazazede veya geminin yerini bildiren arama kurtarma radar cevaplayıcısı,
• INMARSAT Uydu Sistemi:
Denizcilik uydu iletişim sistemlerinin ana sağlayıcısı,
• MSI (Deniz Güvenlik Bilgileri) / NAVTEX:
Meteorolojik ve seyir ikaz mesajları tehlike 11 kaza raporları gibi Deniz Güvenlik Bilgilerini otomatik olarak almaya programlanmış Navtex yayını.