Bir tıp terimi olan hipotermi (hypothermia), vücut ısısının normalin altına düşmesi demektir.
Hipotermi yani vücudun ısı kaybı, denizde hayatta kalmaya çalışan bir insan için en önemli tehlikelerden biridir. Vücut ısısının kaybolma hızı, su sıcaklığına, giyilmiş olan koruyucu elbiselere ve kişinin hareket şekline bağlıdır.
Anormal derecede düşük olan vücut merkez sıcaklığı, değişik belirtilerle anlaşılabilir. Soğukla karşılaşıldığında, vücut ilk olarak, kan aracılığıyla yüzeye yapılan ısı transferini düşürmek için yüzeydeki kan damarlarını daraltır ve daha fazla vücut ısısı üretebilmek için de titremeye başlar.
Bununla beraber, karşılaşılan durum çok kötü ise, vücut yeterli ısıyı koruyamaz ve üretemez. Vücut merkez sıcaklığı düşerse, hipotermi denen durum oluşur. Vücut merkez sıcaklığı 35*C ye yaklaşırsa, düşüş daha hızlı olur.
Daha sonra rahatsızlık, yorgunluk, hissizlik, dengesizlik ve zihinsel karışıklık ortaya çıkar. Merkez sıcaklığı 32.2*C nin altına düşerse derinin mavileşmesi, kalbe kan götüren damarların daralması, göz bebeğinin genişlemesi ve kas senli eşmesinin yanında, bayılma (veya şuur kaybı) da olabilir.
Kalp atışları düzensizleşir ve zor hissedilir. Merkez, sıcaklığı 32,2*C nin altına düştüğünde. Ölüm olabilmesine karşın, 29,4*C nin altında hastanın ölü mü, yoksa canlı mı olduğunu anlamak çok zordur. Bu durumda ölüm, hayata dönmek için ısınamamak olarak tanımlanabilir.
Soğuk alma sırasında vücut sıcaklığı düştükçe, oksijen ve besin alma azalacağından, bu durum hayati organlara, özellikle kalp ve beyne biraz koruma sağlar. Böylece sıcaklığı azalmış bir vücut, bazı durumlarda belirli ölçülerde kazazedeyi korur.
Vücut sıcaklığının yapay olarak düşürülmesi yönteminden, bugün tıpta yararlanılmaktadır. Hipotermi yaratmak amacıyla, ya vücut yüzeyi ya da vücut dışında dolaşımı sağlanan kan soğutularak, vücut sıcaklığı düşürülür. İnsan organizması vücut sıcaklığının 21-24*C ye düşürülmesine dayanabilir.
Cerrahide geniş ölçüde kullanılan hipotermide dokuların oksijen ihtiyacı azaldığı için, hasta dolaşımın durmasına daha uzun bir süre dayanabilir. Bu şartlarda, kan basıncı düşük olduğundan kanama tehlikesi de minimumdadır. Hipotermi ile kalbi durdurarak açık kalp ameliyatı ve diğer ameliyatları yapmak kolaylaşır. Hipotermi, özellikle beyin ameliyatlarını son derece kolaylaştırmıştır.
Kışın soğuk nedeniyle meydana gelen uyuklama hali, hem ısı kontrol sistemini zayıflatır, hem de titremeye engel olur. 20-30 dakika buzlu suda kalan bir insanda, iç merkez sıcaklığı 24,5*C ye kadar düşer. Bir insanın ne kadar süreyle soğuk suda kalacağı, çeşitli faktörlere bağlıdır.
Bunlardan en önemlisi, kişinin üstünde bulunan giysileridir, Giysiler tamamen su ile dolduğu zaman bile, vücuttan ısı transferini yavaşlatacağından, termal bir koruma sağlar. Vücut derisindeki yağ kalınlığı, kişinin Üşüme sürecini geciktirir. Bazı insanlar diğerlerine nazaran, soğuğa karşı daha dayanıklıdırlar.
Bir ekleme olarak da suda kalma süreleri ve hipotermi evrelerini aşağıda görebiliriz:
Deniz Suyu Isısı / Suda Kalma Süresi
0°- – – – – – – – – -6 – 20 dakika
4° – – – – – – – – – 30 dakika – 3 saat
10° – – – – – – – – -2 – 6 saat
16° – – – – – – – – -3 – 24 saat
21° – – – – – – – – -4 – 40 saat
Vücut ısısı 25*C’ye düştüğünde kalp çalışamaz duruma gelir.
