Denizde Fırtına: Seyir halindeki gemileri tehlikeye düşüren yüksek rüzgârlı doğa olayı fırtınadır. Okyanuslardaki tropik fırtınalar gemiler için büyük tehlikeler oluşturur.
Denizde fırtınaya yakalanan kaptanın fırtına hakkında şu bilgileri edinmesi gerekir:
a) Fırtına merkezinin bulunduğu mevkie göre hangi yönde olduğu,
b) Fırtınanın rotası (ilerlediği yön),
c) Geminin, fırtınanın merkezinden, uzakta bulunduğu yarı dairenin durumu.
Bu bilgilerle kolaylık olarak, Kuzey yarı kürede bir kaptan, iletişim araçları ile bir fırtına haberi alındığında, eğer mevki itibari ile fırtına merkezinden 200 deniz mili açık bulunuyor ise bulunduğu mevkide yüzünü rüzgara döndüğünde, fırtınanın merkezi sağ kolu yönünde bulunur, yada 9 ile 11 kerte kadar açıktadır.
Bu arada barometre, çok kısa zaman içinde, ani olarak 5 milibar düşme gösterirse bununla beraber rüzgar 6 bofora kadar yükseldiğinde, kural olarak merkez rüzgarın gelişine sağa doğru 8 kerte (90) açıkta bulunur.
Normal olarak fırtınalar merkezlerinin hareketi ekvatordan uzaklaşacak şekildedir.
Fırtınanın merkezi (GÖZ), bu fırtınanın çevresinde bulunan bir gemiyi tehlikeye düşürmesi açısından iki noktayı göz önünde bulundurmak gerekir.
1- Tehlikeli yarım daire
2- Seyre elverişli yarım daire
Fırtınanın merkezinden geçen ve paralellere paralel bir hat çizersek,
1) Kuzey yarı kürede güney parça,
2) Güney yarı küredeki fırtınalarda da kuzey yarı daire parçası seyre elverişli yarı daireyi belirler.
Kolaylık olarak bu yarı dairelerin bilinmesi, fırtınalardan kaçacak kadar yolu olmayan tekneler için emniyet açısından çok önemlidir.
TROPİK FIRTINALARDAN KORUNMA:
Fırtına haberi alan gemiler ilk olarak seyre elverişli daireye geçmelidirler. Gemiler bulundukları mevkilerde fırtınadan uzaklaşacak bir rota çizerek fırtınanın gözüne 50 milden yakın düşmemeye çalışırlar. Zaman zaman bu sınır 200 mile çıkabilir. Bu yarı dairenin içinde kalan yerlerde rüzgârın gücü 7 bofordan aşağı düşmez. Eğer gemimiz 20 mil ve üzeri süratle seyir yapabiliyorsa fırtınaya göre rota çizerek fırtınadan uzaklaşabiliriz.
Fırtına ihbarı alınmış ama barometre 5 milibar düşmemiş ise geminin yoluna devamında tehlike yoktur. Fakat rüzgâr sürati 6 bofor üstüne çıkmadığı barometrenin de düşüşü 3 milibarı geçmediği zamanlarda aynı rotada kalınabilir.
Bir gemi bulunduğu yer itibari ile seyre elverişli daire içinde ya da fırtınanın gerisinde olsa bile, fırtına merkezinden uzaklaşması gemi selameti açısından faydalıdır.
FIRTINADA GEMİ SEYİR ÖNLEMLERİ:
A-KUZEY YARI KÜREDE FIRTINA:
a) Rüzgâr sürekli dirise ediyorsa; geminiz tehlikeli yarı dairededir. Bu durumda gemi; tüm gücü ile rüzgârı sancak baş omuzlukta, bulundurulacaktır. Rüzgâr yön değiştirse bile rotasını ona göre yönlendirecektir.
b) Eğer rüzgâr değişken değil de tek bir yönden geliyorsa ve mevkiiniz fırtına merkezine yakın bulunuyor ise, bu durumda süratle çizilecek rota rüzgârı sancak kıç omuzluğa alarak, tam yol olan bu rotada seyretmektir.
B-GÜNEY YARI KÜREDE FIRTINA:
a) Rüzgâr sürekli dirise ediyor ise tehlikeli bölge içindeyiz demektir. Bu durumda rüzgârı iskele baş omuzluğunuza alacak bir rota çizilmesi ve tam yol olan süratle seyretmenizi öneririz.
b) Eğer rüzgâr tek yönlü esiyorsa, bu durumda rüzgârı iskele kıç omuzluğa alarak, rota çizeriz ve tam yol olan süratle seyrediniz.
C-LİMANDA FIRTINA DURUMU:
Bir limanda fırtına alarmı verilirse, fırtınanın gözünden 50 mil açık kalacak şekilde son yol mevki değiştiriniz.
