Ünlü Amerika Yelken Kupası yarışalrı ile ilgili bilgileri bu yarışın tarihi ve anlamını bu yazımızda bulabilirsiniz.
Amerika yelken kupası şişkin karınlı, yuvarlak kulplu ve cicili bicili bir sürü ayrıntısı olan şatafatlı gümüş bir testiden başka bir şey değildir. Yüksekliği 70 santimden biraz kısadır. Çağdaş bir gözle bakıldığında insana basit gelir ama halen sürdürülmekte olan bir yarışa ait dünyanın en eski uluslararası spor ödülü olmakla, şıklık açısından eksiğini değeri ve önemiyle rahat rahat kapatır.
Aslen Hundred Guinea Kupası olarak bilinen bu kadim kupa, kulübün yatlarından biri olan America isimli uskunanın 1851’de kupayı kazanmasından sonra günlerinin büyük bölümünü New York Yat Kulübü’nde geçirmiştir. Kulüp, kupayı ele geçirmek için yapılan tüm taarruzları 132 yıl boyunca başarıyla püskürtmüş olsa da ilk kaybı 1983’te kupanın Avusturalya’ya gitmesi ile yaşamıştır.
America yatı New York Yat Kulübü’nün ilk komodoru John C. Stevens başkanlığında altı üyeli bir birliğe aitti. John C. Stevens onu Atlantik’i geçtikten sonra İngiltere Kraliyet Yat Filosu tarafından düzenlenen bir yanşa girmek üzere İngiltere’ye göndermişti. 22 Ağustos 1851 günü yapılan yarışın rotası İngiltere’nin Güney kıyısı açığındaki Wight Adası’nın çevresini dolaşmak şeklindeydi ve ödül de Hundred Guinea Kupası’ydı. America yarışın başında demir almakta zorlanınca, startını 18 teknenin sonuncusu olarak almış, ama 58 millik yarışı Aurora kotrasının 18 dakika önünde birinci olarak bitirmişti. Bundan sonra ödül Amerika’nın Kupası (America’s Cup) olarak tanınmıştır.
America su kesimi boyu 27 metre olan. New York pilot uskunalarından esinlenerek tasarlanmış bir tekneydi. 495 m2 yelken taşıyabilen teknenin maliyeti 20.000 dolardı. Tasarımı George Steers’e ait olan America’nın inşası William Brown tarafından yapılmıştı.
Amerikan İç Savaşı sırasında önce Confederate (Güney) abluka kincisi* olarak görev yaptıysa da Union (Kuzey) kuvvetlerince yakalanıp çeşitli işlerde kullanıldı. Daha sonra ABD Deniz Akademisi eğitim gemisi oldu ve arkasından tekrar bir yat olarak 1945’te sökülene kadar hizmet verdi.
Bu kupa ilk yarıştan itibaren yat yarışçılarının en çok rağbet ettiği ödül oldu. Yarış dünyadaki tüm yat kulüplerine açık bir “match race” (yalnız iki tekne arasında bir yarış, maç yarışı) türünde sonu olmayan bir “meydan okuma challenge” kupasıdır. İlk zamanlarda yarışlara İngiliz yarışçılar hâkimdi ama günümüzde kupanın peşinde çok sayıda yabancı ülke olduğundan, artık önce bir istekliler yarışının düzenlenmesi gerekmektedir. Bu “meydan okuyucular challengers” serisinin galibi ise kupanın sahibi ile yarışır.
New York Yat Kulübü’ne “dostça mücadele” için devredilen yatlara yüzlerce milyon dolar harcanmaktadır. Zaman zaman, bu iş dostça olmaktan çıkmış ve sonuç olarak yarış tarihinde anlaşmazlıklar, kötü sportmenlik iddiaları ve hatta acı yasal savaşlar yaşanmıştır. Bununla birlikte, günümüzde cicili bicili küçük bir testi uğruna birbirlerini geçeceğim diye uğraşarak milyonları harcayıp duran yat dünyasının devlerini izlemek kendi başlarına dolaşan garibim yelkenciler kadar denizle pek ilgisi olmayanlar için de her zaman büyük bir eğlence olmaktadır.
